Πακέτο Εργασίας 3
Παραδοτέο 3.1.1 Πλαίσιο παρακολούθησης του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι σημαντικές για την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία μιας κοινωνίας, αλλά υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου εξαιτίας των περιβαλλοντικών πιέσεων που δημιουργούν.
Οι πηγές νερού, η ποιότητα του αέρα και των εδαφών διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συντήρηση και την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών μέσω διάφορων χρήσεων, όπως για παράδειγμα χρήσεις που αφορούν οικονομικές δραστηριότητες (γεωργία, κτηνοτροφία, βιομηχανία, τουρισμό), ή άλλες όπως παραγωγή τροφίμων και αναψυχή. Το μολυσμένο νερό-έδαφος-αέρας μπορεί να προκαλέσουν την εξάπλωση ασθενειών, έτσι γίνετε εύκολα αντιληπτό πως εκτός από περιβαλλοντικό ζήτημα η προστασία του περιβάλλοντος είναι και ζήτημα δημόσιας υγείας.
Το έργο «Προστασία της ανθρώπινης ζωής και του περιβάλλοντος μέσω της βιώσιμης διαχείρισης των αγροτικών τοπίων» με το ακρωνύμιο WET-AID είναι ένα διασυνοριακό πρόγραμμα ανάμεσα στην Ελλάδα και την ΠΓΔΜ. Ο στόχος του έργου WET-AID είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής και του περιβάλλοντος μέσω του νερού και του εδάφους και η διαχείριση των οικοσυστημάτων σε προστατευόμενες περιοχές.
Το έργο αντανακλά την από κοινού διαπιστωμένη ανάγκη να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών των δύο χωρών με στόχο τη δημιουργία κοινών μεθοδολογιών, κατευθυντήριων γραμμών, στρατηγικών, βιώσιμων δομών και εναρμονισμένων δεδομένων στο νερό και στο εδαφικό οικοσύστημα για διαχείριση με τη χρήση προηγμένης τεχνολογίας για την προώθηση της προστασίας της ανθρώπινης ζωής και του περιβάλλοντος.
Η οικονομική ευημερία που σχετίζεται με τη χρήση των υδάτινων πόρων και των εδαφών πρέπει να γίνει σε συμφωνία με τις περιβαλλοντικές και υγειονομικές προδιαγραφές ώστε να μην ενέχονται κίνδυνοι για τον πληθυσμό. Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να διασφαλιστεί η ασφάλεια των τοπικών κοινωνιών είναι η συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του νερού και του εδάφους και η αξιολόγηση των επιπτώσεων των οικονομικών δραστηριοτήτων στην περιοχή με ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών και στρατηγικών για το νερό και τη διαχείριση του εδαφικού οικοσυστήματος
Και οι δύο κορυφαίοι εταίροι του έργου WET-AID συμμετείχαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών σε σχετικές ενέργειες στο πλαίσιο των αντίστοιχων εδαφών τους. Οι συνεργάτες P3 και P4 έχουν επίσης ασχοληθεί με συναφή θέματα που αφορούν τη παρακολούθηση της ποιότητας του νερού και τη διαχείριση-παρακολούθηση του εδαφικού οικοσυστήματος και τη διατήρηση των προστατευόμενων περιοχών εντός των ορίων της δικαιοδοσίας τους.
Το παρών παραδοτέο 3.1.1 “Μελέτη του πλαισίου περιβαλλοντικής παρακολούθησης” είναι ένα μέρος της δράσης 3.1 «πλαίσιο της παρακολούθησης του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας» του Πακέτου Εργασίας (WP) 3 "Κίνδυνος και αξιολόγηση του αντίκτυπου" Το συγκεκριμένο Πακέτο Εργασίας αφορά τις κατευθυντήριες γραμμές για την παρακολούθηση των δεικτών του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας σε προστατευόμενες περιοχές, την αξιολόγηση των επιπτώσεων των οικονομικών δραστηριοτήτων στο περιβάλλον των προστατευόμενων περιοχών, σύμφωνα με το οποίο θα λάβουν χώρα οι δράσεις παρακολούθησης και τη δημιουργία γεωβάσης για τη συλλογή των δεδομένων παρακολούθησης.
Ο σκοπός του συγκεκριμένου παραδοτέου ήταν να δημιουργηθεί ένα σύστημα παρακολούθησης για σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από μια συγκριτική έκθεση που στηρίζετε στη νομοθεσία που ορίζετε από την EE. Στην έκθεση αυτή καταγράφονται οι αρχές επιλογής περιβαλλοντικών δεικτών που σχετίζονται με τις δραστηριότητες του έργου και αποτελούν εν δυνάμει περιβαλλοντικές αλλαγές καθώς και το νομικό πλαίσιο που ορίζει τα όρια αυτών, καταγράφονται επίσης η μορφή των περιβαλλοντικών αλλαγών και των επιπτώσεων που επιφέρουν στην δημόσια υγεία. Τέλος δίνετε έμφαση στην αξία της on line παρακολούθησης λόγω μεταβολής πολλών εκ των περιβαλλοντικών δεικτών ανά μέρα-μήνα-εποχή πάντοτε με γνώμονα την βίο-γέα-μορφία της περιοχής.
Παραδοτέο 3.2.1 Αξιολόγηση των επιπτώσεων των οικονομικών δραστηριοτήτων γύρω από τις προστατευόμενες περιοχές για την περιβαλλοντική και δημόσια υγεία
Η μορφολογία της περιοχής μελέτης προσφέρεται για την ανάπτυξη διαφόρων επαγγελματικών τομέων που διαφοροποιούνταν ανά περιοχή μέσα στο δήμο Βόλβης. Η ανάπτυξη διάφορων επαγγελμάτων όμως συνοδεύεται πολύ συχνά με περιβαλλοντικούς κινδύνους που ποικίλουν ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας. Τέτοιοι κίνδυνοι μπορεί να είναι η υπερκατανάλωση νερού ή η μη σωστή απόθεση αποβλήτων.
Ο πρωτογενής τομέας ήταν και παραμένει κυρίαρχος στη περιοχή με τη γεωργία και την κτηνοτροφία να πρωταγωνιστούν. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα που σχετίζονται με αυτούς τους επαγγελματικούς τομείς αφορούν την υπεράρδευση και την αλόγιστη χρήση χημικών λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων αλλά και τα υπολείμματα από τις κτηνοτροφικές μονάδες που μπορούν να αποτελέσουν εστίες μόλυνσης εάν δεν έχει προβλεφθεί η σωστή εναπόθεση τους.
Ο δευτερογενής τομέας αν και δεν είναι πολύ ανεπτυγμένος απασχολεί κάποιες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο της μεταποίησης τροφίμων. Τέτοιου είδους βιομηχανίες, εφόσον δεν έχει προβλεφθεί η ύπαρξη βιολογικού καθαρισμού είναι ύποπτες για τη μόλυνση του περιβάλλοντος με στερεά και υγρά απόβλητα καθώς ευθύνονται και για την αλόγιστη χρήση νερού.
Τέλος ο τριτογενής τομέας αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια καθιστώντας το δήμο Βόλβης ως δημοφιλή τουριστικό προορισμό. Τα υγρά και στερεά απόβλητα των τουριστικών μονάδων καθώς και η αυξημένη χρήση νερού κατά τους μήνες της τουριστικής αιχμής αποτελούν τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα που δημιουργεί ο τριτογενής τομέας.
Η οικονομική ανάπτυξη και ευημερία συνεπάγεται με την αύξηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που αυτή που προϋποθέτει. Οι περιβαλλοντικές αυτές επιπτώσεις μπορούν να περιοριστούν όταν οι επαγγελματίες φροντίσουν να αναβαθμίσουν τις υποδομές τους και ενημερωθούν σωστά για τους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Η περιβαλλοντική συνείδηση θα βοηθήσει όλους να προστατέψουν πρώτα τον τόπο τους και μετά τις ίδιες τις επιχειρήσεις τους.
Παραδοτέο 3.3 Γεωβάση
Παραδοτέο 3.4.1 Πιλοτική εφαρμογή τεχνικών για την υγεία και εκτίμηση των επιπτώσεων στις ελληνικές προστατευόμενες περιοχές
Το παρών παραδοτέο «Δραστηριότητες παρακολούθησης σε προστατευμένη περιοχή στην Ελλάδα» αποτελεί τμήμα του διασυνοριακού έργου με ακρωνύμιο «WETAID» το οποίο ασχολείται με την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας μέσω της αειφόρου ανάπτυξης των αγροτικών περιοχών. Το παραδοτέο είναι μέρος του πακέτου εργασίας 3 με τίτλο «Αξιολόγηση κινδύνου και επιπτώσεων».
Κατά τη διάρκεια της δειγματοληψίας , μετρήσεις πεδίου πραγματοποιήθηκαν όσον αφορά τις φυσικοχημικές παραμέτρους όπως η θερμοκρασία , το pH, αλατότητα , ειδική αγωγιμότητα , ολικά διαλυμένα στερεά , θολερότητα, το διαλυμένο οξυγόνο και η μέτρηση της στάθμης του νερού . Οι θέσεις δειγματοληψίας χαρακτηρίστηκαν από τη λήψη συντεταγμένων χρησιμοποιώντας μια συσκευή GPS . Στο συγκεκριμένο παραδοτέο γίνετε η περιγραφή της κωδικοποίησης του κάθε δείγματος και αναφορά των σημείων δειγματοληψίας. Φωτογραφίες ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας δειγματοληψίας. Όλες οι μετρήσεις πεδίου καταγράφηκαν σε πρωτόκολλα.
Σε αυτό το κεφάλαιο γίνεται εκτενή αναφορά των εργαστηριακών μεθόδων ανάλυσης τόσο των υδατικών όσο και των εδαφικών δειγμάτων που συλλέχτηκαν κατά τη δειγματοληψία καθώς και του απαραίτητου για τις εργαστηριακές αναλύσεις εξοπλισμού. Οι εργαστηριακές μέθοδοι ανάλυσης δειγμάτων νερού και εδάφους που περιγράφονται (Ph, EC, DO, TSS, TDS, BOD,COD , μετρήσεις ανιόντων-κατιόντων, μετρήσεις βαρέων μετάλλων, τοξικότητα και φυτοπλαγκτόν) είναι απαραίτητες για την αποτίμηση ρύπανσης ώστε να μπορεί να γίνει αξιολόγηση των επιπτώσεων της μόλυνσης στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.
Παρατίθενται διαγράμματα-πίνακες που είναι αποτέλεσμα της επεξεργασίας και ανάλυσης των δεδομένων σε διάφορες κατηγορίες αναλύσεων όπως pH, EC, TSS, TDS, BOD, COD βαρέα μέταλλα, θρεπτικά συστατικά κ.α. τόσο για τα υδατικά όσο και για εδαφικά δείγματα.